მრავალ ახალ წელს!

ჩამოვწერე წინა საახალწლო სურვილები, რომელიც დაკავშირებულია საქართველოსთან, ირიბად რეგიონთან და რასაკვირველია ყველა ჩვენგანთან. ცოტა არ იყოს მოსაბეზრებელია იმ ცრუ კეთილდღეობაში ცხოვრება, რომელშიც ერის "წარმატებული", "მდიდარი", "ბედნიერი" ნაწილი ვცხოვრობთ. კეთილდღეობა მაშინაა თვალსაჩინო, როდესაც სახელმწიფო საზღვრები დაცულია, ქუჩაში სამათხოვროდ არ დგანან მოხუცები, ბავშვები, ქალები, როდესაც ჯანდაცვაზე ხელი მიუწვდება ყველას და პეტიციები, აქციები და სოციალური ქსელებით თანხის შეგროვება არ სჭირდება, იმისათვის, რომ სიცოცხლე გადაირჩინოს! როდესაც ყველა ბავშვს შეუძლია ხარისხიანი განათლების მიღება, როდესაც ყველა იძულებით ემიგრირებული პირი სახლში დაბრუნდება, როდესაც სამართალი შერჩევითი არ არის და ნებისმიერი რამის მიღწევა "ჩაწყობის" ან "ზემოდან" დარეკვის გარეშეა შესაძლებელი და კიდევ უამრავი რამ, რაც განვითარებული ქვეყნების მოქალაქეებისთვის ყოველდღიურობაა და არა ოცნება! 

1. აღაიროს საქართველომ აფხაზეთი (სტატუსი მოსაძებნია) და დაიწყოს დევნილების დაბრუნების პროცესი (მესმის, რომ ეს მტკივნეული და რთული ამბავია, მაგრამ რაც უფრო გადავდებთ, მით უფრო ნაკლები შანსი გვექნება ამ პრობლემის მოგვარების. p.s. სამაჩაბლოზე უბრალოდ არ ვიცი რა უნდა ვქნათ, ალბათ იგივე, ვინაიდან სხვა პერსპექტივა უახლოეს მომავალში არ ჩანს!).

2. აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის სტატუსი გადაიხედოს და დაიწყოს ამ სტატუსის გაუქმების პროცესი (ვინ გვეცილება აჭარის რეგიონში? რატომ უნდა ჰქონდეს ავტონომიური რესპუბლიკის სტატუსი? გვააქვს იმდენი ფუფუნება, რომ სამი (საქართველო, აფხაზეთი, აჭარა) მთავრობა ვარჩინოთ? 

3. საბიუჯეტო დაფინანსება გაუუქმდეს საქართველოს მართლმადიდებლურ ეკლესიას  და დაეკისროს გადასახადები, როგორც ყველა სხვა ინსტიტუციას (ეს ქმედება მოსპობს კორუფციას და ხელგაშლილობას საპატრიარქოში და იზრუნებენ ინსტიტუტის სხგვაგვარად განვითარებაზე. ასევე პოლიტიკისგან დაცლის ეკლესიებს). 

4. საპენსიო რეფორმა გაუქმდეს და დაგროვილი თანხა მოხმარდეს უსახლკაროთა დასახლება-დაკარებას (მაინც ეშმაკმა იცის რას/ვის მომხარდება ეგ თანხა ან რა წონა ექნება ჩვენ რომ პენსიონერები გავხდებით და ჯობია აქვე გამოვიჩინოთ ქველმოქმედება, თან არაგონივრული რეფორმა შევწყვიტოთ). 

5. დაიწყოს სასჯელების ჰუმანიზაცია-ლიბერალიზაცია, ანუ გადაიხედოს სისხლის სამართლის პოლიტიკა და პროპორციული სასჯელები დაწესდეს ადამიანის უფლებებზე დაფუძნებული სტანდარტების შესაბამისად. 

6. ნივთიერებადამოკიდებული ხალხის დაპატიმრება შეწყდეს და შემუშავდეს მათთვის სარეაბილიტაციო პროგრამები!!!

7. შემუშავდეს/ამუშავდეს სავალდებულო პროგრამა მოძალადეებისთვის, რომლებიც მხოლოდ საპატიმროში კი არ გაატარებენ არაფრის კეთებაში დროს, არამედ ფსიქოლოგიურ-ტექნიკურ დახმარებას მიიღებენ და შეეცდებიან დაძლიონ სისუსტეები. 

8. გაუქმდეს ქალთა პენიტენციური დაწესებულება იქ, სადაც ის ახლა არსებობს ფიზიკურად, ასევე მკაცრი რეჟიმის დაწესებულება მამაკაცი მსჯავრდებულებისთვის, ვინაიდან, ტეროტორია სადაც ეს ორი დაწესებულებაა აშენებული საცხოვრებლად/დროებით სამყოფლადაც უვარგისია. 

9. ჩაერთონ მოსამართლეები კანონშემოქმედებით პროცესში და პრაქტიკაზე დაყრდნობით განახორციელონ სისხლის (და არა მხოლოდ) სამართლის კანონმდებლობის რეფორმა.

10. რეალური დეცენტრალიზაციის პროცესი დაიწყოს და მუნიციპალიტეტებს მიეცეთ ადგილობრივი თვითმმართველობის განხორციელების საშუალება. 

11. სამედიცინო სფეროს სრული რეფორმირების პროცესის დაძვრა, მათ შორის, კერძო კომპანიების მიერ კონკრეტული წამლების გამოწერის შემთხვევაში ექიმების დაჯილდოვება! ხელფასების გაზრდა ადმინისტრაციული და საექიმო საქმის გამიჯვნა, საპენსიო ასაკის მქონე ექიმების რეზერვში ჩასმა და ა.შ.

12. გაეზარდოს გადასახადები სათამაშო ბიზნესს ისეთ მაქსიმუმამდე, რომ თავად გავიდნენ ქვეყნიდან. 

13. შემუშავდეს ქალაქების განვითარების გეგმა და  მშენებლობის არცერთი ნებართვა აღარ გაიცეს იმ შემთხვევაში, თუ მშენებელი არ დააკმაყოფილებს გამწვანების და რეკრეაციის ზონების მოწყობის საკითხს. 

14. გაშენდეს ცენრტალური, ნამდვილი პარკი თბილისში და ყველა ქალაქში, სადაც შეძლებ პლედის წაღებას, უსაფრთხოდ წამოგორებას და წიგნის წაკითხვას. 

15. საგანმანათლებლო სფეროს რეფორმის ათასმეერთეჯერ დაწყება! ეს არის პუნქტი, რომელიც ჩემი სურვილების სათავეში უნდა იყოს, თუმცა, ბოლოსთვის მოვიტოვე, რადგან ბოლო ლუკმა ყველაზე გემრიელი და მსუყეაო! 

არაფერი გამოვა განათლების გარეშე! არ უნდა წარმოადგენდეს მცირერიცხოვან მოსახლეობაში განათლების პრობლემის ( და საერთოდ არცერთი პრობლემის) მოგვარება უდიდეს სირთულეს. 

დავიწყოთ პირველი საფეხურიდან: 

1. ბაღები:  შენობა-ნაგებობების გამართვა, ვენტილაცია, გათბობა, სტაფის გადამზადება, ხელფასების ზრდა, შეუძლებელია ერთ ცვლაში იმუშაოს 1 მა მასწავლებელმა შესვენების გარეშე, შეუძლებელია ახალი კურსების, ფსიქოლოგიური მხარდაჭერის გარეშე სრულფასოვანი აღმზრდელობითი საქმიანობის განხორციელება. 

2. სკოლები: პროგრამა შეიმუშაოს მულტიდისციპლინარულმა გუნდმა: მასწავლებელი, განათლების მენეჯერი, ფსიქოლოგი, ფსიქიატრი, ექიმი, სპორტის, ტექნოლოგიების წარმომადგენელი. დაწყებით ჯგუფებში სწავლება მიმდინარეობდეს თამაშით, ხალისით და არა დაშინებით და წივილ-კივილით. რასაკვირველია მასწავლებლის ხელფასის გაზრდა და პროფესიის პოპულარიზაცია!

3. უნივერსიტეტები: გადაიარაღება (თანამედროვე ბიბლიოთეკები, საკლასო ოთახები, სტუდენტური ბარათები), ტრენინგები, სტუდენტების მხარდაჭერა, პრაქტიკის შეტანა თეორიულ სწავლებაში! ლობირება დასაქმებისთვის და  სტიპენდიების მრავალფეროვნება!

ეს სურვილები დიდი დაკვირვებისა და გამოცდილების შედეგად ჩამომიყალიბდა. კიდევ უამრავი საკითხი და თემაა, რომელიც მოგვარებას საჭიროებს, მაგრამ საბაზისო საკითხებით თუ არ დავიწყეთ, კი შეგვრჩა „ფენსი“ ფანტანები და შუშის ხიდები დემოკრატიის სიმბოლოდ. 

მრავალ ახალ წელს მეგობრებო!

ცოტა რამ ქალთა ეკონომიკური გაძლიერების შესახებ

ივლისის თვეში, არასამთავრობო ორგანიზაციამ "საფარი"  საზაფხულო ონლაინ სკოლაში მიღება გამოაცხადა ქალთა ეკონომიკური გაძლიერების პრინციპების შესასწავლად. ბუნებრივია დავინტერესდი, დავწერე სამოტივაციო წერილი და CV-სთან ერთად გავგზავნე მითითებულ ელექტრონულ მისამართზე. ძალიან გამიხარდა, როცა დასტურის წერილი მივიღე პასუხად და პირველ სექტემბერს დავიწყე სწავლა ზუმის პლატფორმის მეშვეობით.

ბევრი ჭკვიანი და საინტერესო საქმეს შეჭიდებული ქალი გავიცანი. ტრენერი კი, დიდი ცოდნისა და გამოცდილების მქონე ავსტრიელი პროფესორი ელიზაბეტ კლაცერი გახლდათ, რომელიც ჩართული იყო აქტივიზმში, ლობირებასა და სწავლებაში ქალთა ეკონომიკური უფლებების გასაუმჯობესებლად.  

ელიზაბეტი, ცოდნის გაზიარებესთან ერთად გვაძლევდა მოტივაციას და  გვაჩვენებდა საუკეთესო პრაქტიკებს მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნებიდან, თუ როგორ შეცვალეს ქალებმა ან ზოგჯერ ერთმა ქალმა რეალობა  და ბრძოლას ყოველთვის აქვს აზრი. ონლაინ დისკუსიები ისე მიყავდა, რომ ახლებური პერსპექტივიდან დაგვენახა ისეთი საკითხები როგორიცაა: გენდერული ბიუჯეტირება, გენდერულად სენსიტიური მთავრობა, გენდერული დაბეგვრაც კი! ბევრი ისეთი რამ გავიგე, რომელზეც აქამდე არც კი მიფიქრია და ამ პროექტში მონაწილეობა გახდა ჩემი ახალი ინსპირაციის წყარო! 

ბრწყინვალე გოგოებთან ერთად ძალიან საჭირო და კარგი საქმის კეთება უნდა წამოვიწყოთ. იდეები გვაქვს! მეტი კომპეტენცია, ადამიანური და ფინანსური რესურსის მობილიზება გვჭირდება და მხოლოდ ქალებისთვის კი არა, მთლიანად საზოგადოებისთვის სასარგებლო შრომას დავიწყებთ! საიდუმლო არაა რასაკვირველია, მაგრამ მირჩევნია ჯერ სათანადოდ მოვემზადოთ და შემდეგ გაგიზიაროთ ამ სიახლის შესახებ სრულყოფილი ინფორმაცია. მანამდე კი საზაფხულო სკოლის ფარგლებში ჩემს მიერ მომზადებულ ბლოგს გაეცანით. 

ამერიკა

ამერიკაზე როდის ვოცნებობდი აღარც კი მახსოვს. თუმცა, იმ გრძნობას რა დამავიწყებს, როდესაც ამერიკის საელჩოდან გამოვედი პასპორტში უარით! ეს იყო 1998 წელს. ვისაც არ გახსოვთ იმათთვის დავწერ, რომ მაშინ საქართველოში ცხოვრება არ არსებობდა, ეს იყო ჯოჯოხეთი, ისეთი, როგორიც ყველაზე საშინელ წიგნშია აღწერილი და ზუსტად ისეთი, როგორიც ოდესმე გამოგივლიათ ან განგიცდიათ!

მთელი ბავშვობა მოგზაურობაში გავატარე. კი, საბჭოთა კავშირში ვცხოვრობდი, მაგრამ დედაჩემის დამსახურებით პრესტიჟულ ქართულ ხალხურ ანსამბლში ვცეკვავდით მე და ჩემი ძმა და თითქმის ყველა საბჭოთა ქვეყანა „ფეხის წვერებზე“ შემოვიარეთ! თინეიჯერობისას, როცა ხალხური ცეკვა კი არა ლუკმა პური და უსაფრთხო გარემო გახდა სანატრელი, გაქცევაზე დავიწყე ფიქრი და სად თუ არა ამერიკაში უნდა შეაფარო თავი, თავისუფლებამოწყურებულმა და სოციალისტური, დანგრეული, ტრანზიციაში მყოფი საზოგადოების ბედრკულმა წევრმა?!

მოგეხსენებათ თაღლითები მრავლად აღმოცენდნენ საბჭოთა კავშირის დანგრევის შემდეგ და მსგავსი სქემის მეშვეობით მეც მხვდა წილად ეგრეთ წოდებული „მოწვევა“, რომელიც ყოველგვარი მხარდამჭერი საბუთების გარეშე გავაქანე აშშ-ს საელჩოში, თბილისში. ის თრთოლვა და შიში, რომელიც ტყუილის თქმის დროს განვიცადე, როცა კონსული მეკითხებოდა, რატომ მიდიხართ ამერიკაშიო, არასდროს დამავიწყდება. ჩემი გეგმა სულაც არ იყო მხოლოდ თავისუფლების ქანდაკების და ნიაგარას ჩანჩქერის ხილვა. ჩემი ოცნება თავისუფლად სუნთქვა იყო, ბედნიერად ცხოვრება, სადაც თვითგამოხატვისთვის ხატზე არ გადაგცემენ, სადაც სვირინგს და ტატუებს არ ითვლიან და ამისთვის არავინ გაგკიცხავს, სადაც იმ მუსიკას მოუსმენ, რომელიც შენს სულს ესალბუნება და იმაზე იმღერებ, რაც გტკივა თუ გიხარია!

მეორე შანსიც მომცა იმ კონსულმა. ვუთხარი, რომ ქუთაისში, გაეროს ასოციაციის ოფისში ვმუშაობდი და დამადასტურებელი დოკუმენტის მოტანა მთხოვა. „მეგობარმა“ რომელმაც საბუთი მომცა, ფულიც გამომართვა და ისიც იცოდა, რომ მხოლოდ ის „საბუთი“ არანაირ დამადასტურებელ ფურცელს არ წარმოადგენდა, მაგრამ წარბიც არ შეუხრია. თუ ამ ბლოგს წაიკითხავს, მინდა რომ შერცხვეს და გაწითლდეს, იმის გამო, რომ უბრალოდ კი არ მომატყუა, ოცნებები ჩამიყარა წყალში!

ასე იყო თუ ისე 18 წლის ასაკში ამერიკაში ვერ წავედი და იქ დავასრულე ოცნება ოკეანის მიღმა ცხოვრებაზე.

რასაკვირველია თავი ავწიე, ღრმად ამოვისუნთქე და განვაგრძე სვლა თავისუფლებისკენ, განათლებისკენ, ბედნიერებისკენ და ასეც ვიცხოვრე! უამრავი ქვეყანა მოვიარე, მარტომ, ოჯახის წევრებთან ერთად, სამოგზაუროდ, სწავლისა და სტუმრობის მიზნით. მხოლოდ მეგობრის დაბადების დღის საზეიმოდაც კი მიმგზავრია ევროპაში.

გამოხდა ხანი და ამერიკა მოვიდა ჩემთან! ყოველგვარი ზედმეტი ძალისხმევის, ოცნების, წვალების და მხარდამჭერი დოკუმენტაციის გარეშე გავფრინდი ამერიკაში. ეს ის დროა, რომელიც არასდროს არავის დაგვავიწყდება! კოვიდის დრო! საყოველთაო კარანტინის, შეზღუდვების, ჩაკეტილობის და შიშის დრო! მაგრამ მე რა მორეტა ვიქნებოდი, თუ სწორედ ასეთ დროს არ გავემგზავრებოდი ოკეანის გაღმა, ამერიკაში! ამერიკის შეერთებული შტატები სამუდამოდ შემიყვარდა და ამის მიზეზს ვერ აგიღწერთ, იმიტომ რომ არ დაიჯერებთ! საკუთარი თვალით უნდ ნახოთ და საკუთარ ტყავზე გამოსცადოთ!

დიახ, მე მიყვარს ამერიკა! Land of opportunity! ჩემი ამერიკული ოცნება ახდა! სიყვარულით სავსე დავდივარ სხვადასხვა ქალაქების ქუჩებში და ბედნიერების განცდა არ მტოვებს, რომ აქ და ახლა, ამერიკაში ვარ! ოდნავ პათეტიკურად ჟღერს ეს სიტყვები და არ მყოფნის ძალა გადმოვცე ყველა ფიქრი და ემოცია, რომელიც მათ მიღმა დგას, მაგრამ დამიჯერეთ, იმაზე უკეთესი არაფერია, როცა ყველაზე სანუკვარი ოცნება ახდება და ამით ტკბობა შეგიძლია!

მოვა დრო და უფრო დაწვრილებით დავწერ „მორეტას მოგზაურობა ამერიკაში“ ან „ორმოცდამეორე დაბადების დღე ამერიკაში“, მაგრამ ჯერჯერობით მხოლოდ ამ ემოციურ ტექსტს გიზიარებთ და ყველას გისურვებთ ოცნებების ახდენას! 

კმაყოფილება

შემოდგომის თბილი საღამოა. ჩაქვში, სასტუმრო დრიმლენდ ოაზისის მეექვსე სართულის აივანზე ვზივარ და ზღვას ვაყურადებ. "ზღვა ისე იყო მშვიდი და წყნარი, რომ აღარც მახსოვს იყო თუ არა".

მისტიკურ შუქიანი მთვარე  ლამპიონივით კიდია ცაზე. ვარსკვლავები არ ჩანან.  საქმეებს მოვრჩი, მშვიდად ვარ. არაფერი მადარდებს, გემრიელად ვივახშმე, ვიბანავე და სასტუმროს ქათქათა თეთრ ხალათში გავეხვიე. რა სასიამოვნოა აქ და ახლა ცხოვრებით ტკბობა! კმაყოფილი ვარ, სრული სისავსით განვიცდი მოახლოებულ 42 წელს! ჩემი თავით ბედნიერი ვარ და განა ბრიყვი, რომ უსასრულო თვითგანცხრომაში ჩავიძირო?! არა და არა! მაგრამ დგება მომენტი, როდესაც საკუთარ თავს ვანებივრებ და დღეს სწორედ ასეთი დღეა!

მიზეზი? უამრავი, ჩამოთვლა შორს წამიყვანს, ამიტომ მოკლედ ვიტყვი. ვიმსახურებ საკუთარი თავით კმაყოფილებას, ვიმსახურებ ჩემს ირგვლივ აკუმულირებულ სიყვარულს და პატივისცემას, ახდენილ ოცნებებს და სიცოცხლის ხალისს.  საკუთარ თავს და მიღწევებს არ ვადარებ სხვებისას, არავის ვეტოლები, არ მშურს სხვების, მიზნად არ მაქვს აი, იმას რომ აქვს მეც ისეთი მინდა. მე ყოველთვის განსხვავებული მინდა, გამორჩეული, დიდებული, უბრალო და მიმზიდველი et voilà I have it all და ძალიან მიხარია! 

And now, the end is near

And so I face the final curtain
My friends, I'll say it clear
I'll state my case of which I'm certain
I've lived a life that's full
I traveled each and every highway
But more, much more than this
I did it my way

Regrets, I've had a few
But then again, too few to mention
I did what I had to do
And saw it through without exemption
I planned each chartered course
Each careful step along the byway
But more, much more than this
I did it my way

Yes, there were times, I'm sure you knew
When I bit off more than I could chew
But through it all, when there was doubt
I ate it up and spit it out
I faced it all and I stood tall
And did it my way

I've loved, laughed and cried
I've had my fill, my share of loosing
And now, as…

ზაფხული

წელიწადის ყველა დრო ძალიან მიყვარს, მაგრამ ზაფხული განსაკუთრებით. იმიტომ კი არა, რომ ცხელა, ზოგჯერ სუნთქვაც შეუძლებელია, დღეში ასჯერ უნდა დაიბანო და კოღოების შემოტევასაც უნდა გაუმკლავდე?! არამედ, იმიტომ რომ, ზაფხულში ხანგრძლივი არდადეგები და შვებულებაა,  ყველაზე ცისფერი ცა და ზღვაა და ყველაზე უდარდელად შეგიძლია გაატარო დღეები, რომლებიც ასე თავდაუზაგოვად სწრაფად მიქრიან წინ 😊

წლევანდელი ზაფხული ალბათ ყველა ჩვენგანის მეხსიერებაში სამუდამოდ ჩაიბეჭდება, როგორც თავისუფლების, სიცოცხლის ხალისის, სუფთა ჰაერის და  ადამიანებთან ურთიერთობის ბედნიერება. კორონა გამოვლილებმა და მკაცრი შეზღუდვებისგან ბორკილებ ახსნილებმა, უმალ შავი ზღვისპირეთისკენ ავიღეთ გეზი და კვარიათის სანაპიროზე ჩავუშვით დროებითი ღუზა.

 

არასდროს მინახავს სანაპირო ასეთი უკაცრიელი, ამ სიტყვის აბსოლუტური გაგებით. ეს ფაქტი ერთობლივად სევდიანიც იყო, მომხიბლავიც და მისტიკურიც. სევდიანი იმიტომ რომ, პანდემიამ, ანუ ხელოვნურმა ბარიერმა, უამრავი ადამიანი აიძულა უარი ეთქვა ზღვაზე. მომხიბლავი იმიტომ რომ, რაღაცნაირად ეგოისტური, მესაკუთრისეული გრძნობა გეუფლება, რომ ეს ყველაფერი მხოლოდ შენია, შენ გეკუთვნის და შეგიძლია ბოლომდე დატკბე იმ უსასრულო ბედნიერებით, რასაც მხოლოდ ზღვა და სანაპირო განიჭებს. მისტიკური კი, იმიტომ რომ, უკაცრიელება, სიჩუმე, მხოლოს ტალღების ხმა, ლურჯზე ლურჯი ცა, ოქროსფერი მზე და უკიდეგანო სივრცე რაღაც გამოუცნობ, მოტკბო-მომწარო მორევში გძირავს და თითქოს აღარაფერია გამოსაცნობი....

კვარიათი ძალიან ლამაზი სოფელია საქართველო-თურქეთის საზღვართან და ხედები, რომლებიც მთაში აგებული სასტუმროებიდან იშლება აღფრთოვანებას და მადლიერებას იწვევს. ზღვისა და მთის სურნელი მთელ სხეულსა და გონებას ეუფლება და გგონია, რომ სადღაც შორეულ სამყაროში ხარ, არაამქვეყნიურში. ბრწყინვალე ლანდშაფტია კვარიათსა და მიმდებარე სოფლებში და ბუნებრივად გიზიდავს ბოდიალისკენ. ერთერთი ასეთი გასეირნებისას მეექვსე საუკუნის ტაძარს გადავეყარეთ, რომელიც მთის წვერზეა აგებული და საოცარი ხედებით ატყვევებს ყველას, ვინც იქ ერთხელ მაინც მოხვდება. 

აჭარის მთებში ადრეც ვყოფილვარ, მაგრამ მახუნცეთის ჩანჩქერი არასდროს მენახა.  თითქმის თვალუწვდენელი მთიდან მოწყვეტილი წყლის ნაკადი მომხიბლავი სანახაობაა. იქვე, ე.წ. თამარის ხიდებია, სიძველის საიდუმლო ხავსით დაფარული და განუმეორებელ სილამაზეში ჩაფლული. 

შავი ზღვისპირეთი სავსეა მარგალიტებით და რასაკვირველია მათი პოვნა სიხარულისა და სიმშვიდის განცდას ბადებს. სწორედ ამ განცდებს ვეზიარეთ ამ ზაფხულს და ვისურვებდი, ყველამ შეძლოს ბუნებისა და ადამიანის მიერ შექმნილი შედევრებით ტკბობა. 

ზაფხულის ბედნიერ დასასრულს გისურვებთ მეგობრებო! 

 

კუს ტბის ამბები

თითქმის ყოველ დილით ავდივართ მე და მაქსიმილიანი კუს ტბაზე. კუს ტბა ქალაქის ცენტრიდან არც ისე მოშორებული ადგილია, სადაც ხელოვნური ტბა, ტყის საფარი, ბულბულების ჭალა, ველო და საფეხმავლო ტრასა, მუნიციპალური სავარჯიშო სივრცე, ფასიანი ფრენბურთის მოედანი, სეზონური სცენა, სასეირნო ბილიკი და რამდენიმე კაფეა განთავსებული.

კუს ტბის გარშემო ყველას თავისი ადგილი აქვს ნაპოვნი. მაგალითად, თბილისის კოლორიტებსა და ძველად ყველაზე პოპულარულ ტიპებს ფრიად სახარბიელო და სტრატეგიული ობიექტი აქვთ დაკავებული, ღია ვერანდიანი პატარა სახლური კაფე, რომელსაც მხოლოდ ერთი თანამშრომელი ჰყავს- ქეთი, ქეთო, ქეთუშა, რომელიც საოცარ ყავას ხარშავს! დილიდან ომახიანად ყვებიან ამბებს ტკბილი და რაც მთავარია ახალგაზრდული წარსულიდან, მზეს ეფიცხებიან, ნაოჭებს სიგარეტის კვამლში ფარავენ და თურქული ყავის არომატს აყოლებენ გარდასული დღეების სევდას. აქ ყველა ერთმანეთის მეგობარია, მტრობა დასრულებულია! ერთმანეთს ეფერებიან, ეარშიყებიან, ბოლო ხმით იცინიან და უცხოს არ იკარებენ. თითქოს საკრალური წრეა, სადაც "ახალის", "უცნობის", "გამოუცდელის" ადგილი აღარ დარჩა.

უფრო "პრესტიჟულ" კაფეებში შედარებით ახალი თაობა 'აბირჟავებს". ზეპირად ვიცი ეს სახეები, მათი ტანსაცმელი და აქსესუარებიც კი. ისიც, ვინ რომელ ყავას სვამს. მაგალითად სამი ძმაკაცი, რომელიც ყოველ დღე მხოლოდ ერთსა და იმავე დროს ამოდიან კუს ტბაზე, არასოდეს ვარჯიშობენ, ერთ წრეზეც კი ძლივსძლიობით მიდიან. მერე კონკრეტულ კაფეში შევლენ,  მაღაზიიდან წამოღებულ ერთჯერად ყავას აძლევენ ბარმენს, საათობით სხედან მზიან ვერანდაზე, გაუთავებლად ეწევიან, ხმამაღლა განიხილავენ ყველა აქტუალურ თემას-აუუუ, წაგვლეკეს გეებმა ტოოო, ეს არასამთავრობები, გრანტიჭამიები, ეს ოპოზიციაა? არაფრის მაქნისები! ახლა კიდევ ქალების უფლებებიო, როდის იყო ქართველი ქალი დაჩაგრული ტოოო, აუუ ნახე რა ვიდეო დადო ამ დედა..... მა და ვიღაცის მიერ სოც. ქსელში გაზიარებულ ვიდეოს ხმამაღლა უსმენენ! დაუსრულებელია მათი დიალოგები...... ალბათ გაგიჩნდებათ შეკითხვა, ნეტა რას უზიხარ და უსმენ ასეთებს?! მაგრამ მეც მიყვარს ის კაფე, მეც მინდა ვიჯდე მზიან ვერანდაზე, გადავყურებდე კუს ტბას და ჩემს საყვარელ ამერიკანოს მივირთმევდე ჩიზქეიქთან ერთად. მაგრამ ვინ გაცდის?... ჰო და ვდგები და მივდივარ, რომ ნერვებიც დავზოგო და მასქიმილიანის ძილიც არ დავაფრთხო....

თუმცა, კუს ტბაზე ასევე არიან ტიპები, რომლებიც სიცოცხლის ხალისით აგავსებენ, მოტივაციას აგიმაღლებენ და განწყობას გამოგიკეთებენ. მათაც კარგად ვიცნობ, ყოველ დილით ვესალმებით ერთმანეთს, ვსაუბრობთ ვარჯიშისგან გამოწვეულ სირთულეებსა და სიკეთეებზე, მეტი მონდომებით ვასრულებთ თითოეულ მოძრაობას და თავს ვიწონებთ შედეგებით. რამდენიმე მათგანი საკმაოდ ასაკოვანია, თუმცა სხეულს კარგად ფლობენ და თავდაუზოგავად ცდილობენ წარსულში დაშვებული შეცდომების გამოსწორებას.

კუს ტბას თავისი ძაღლები და ფისოებიც ჰყავს. მიუხედავად იმისა, რომ საჭმელ-სასმელი არ აკლიათ, მეც ხშირად ვუმასპინძლდები და მათი კეთილგანწყობაც მოვიპოვე. აი, ჩიტები კი ვერაფრით "მოვიშინაურე".  მხოლოდ შაშვის და ბულბულის გადაღება მოვახერხე და ისიც უხარისხოდ. მაგრამ მათი ჭიკჭიკის მოსმენა და იმის ცქერა თუ როგორ ეგებებიან გაზაფხულს, მზის სხივებს, ერთმანეთს, ერთი დიდი სიამოვნებაა.

წიგნის მკითხველთა კლუბიც მოიპოვება კუს ტბაზე. თუ მაქსიმილიანი ძილის ქვეყანაში დიდხანს მოგზაურობს და შემიძლია უფრო ხანგრძლივან ჩამოვჯდე, მეც მივეკედლები ხოლმე ტბასთან ახლოს დამონტაჟებული სკამების რიგებს და გადავეშვები ვიღაცის მიერ გამოგონილი სამყაროს ტალღებში... აი, ასეთია ჩემი კუს ტბის დღეები და ვაღიარებ, რომ ძალიან მიყვარს, თავისი მრავალფეროვნებით, ჯანსაღი თუ არაჯანსაღი ცხოვრების წესის მოყვარული ხალხით, ცუგებით, ფისოებით, ჩიტებით, ციყვებით, იხვებით და ყველა ბალახითა თუ ბუჩქით, რომელიც ამ ხელოვნური ტბის გარშემო მოძრაობს. 

ფიქრები კორონობის ჟამს

მესამე კვირაა უცნაურ რეალობაში იმყოფება მსოფლიო და რასაკვირველია მეც. რამდენიმე დღეა ტელევიზორსა თუ სოციალურ მედიაში გაგონილ/წაკითხულ ფრაზებს, იდეებს, წინადადებებს, ხუმრობებს ვაგროვებ თავში და ვცდილობ ერთი კარგი გემრიელი კონა გავაკეთო. 

ყველაზე მეტად ამ სტატიისთვის გამიჭირდა სათაურის შერჩევა, მრავალფეროვანი არჩევანის გამო. ესეც ვარიანტები: "სიყვარული კორონა ვირუსის დროს", "იუმორი გადაგვარჩენს", "ღვარძლიანები VS ხალისიანები", "ოჯახური ცხოვრება", "ფიქრები იზოლაციის ჟამს", "შენიღბული სიმართლე", "ნეტარ არიან მორწმუნენი" და კიდევ უამრავი ვერსიის მისადაგება შეიძლება ამბებზე, რომელიც უწყვეტად მოედინება ყველა ელექტრონული მოწყობილობიდან 29 თებერვლიდან მოყოლებული. 

2020 წლის 29 თებერვალს გამოგვიცხადეს, რომ 9 მარტის ნაცვლად საგაზაფხულო არდადეგები 2 მარტს დაიწყებოდა და ასე დაედო სათავე საყოველთაო იზოლაციას საქართველოში. 

ქრონოლოგიურად აღარ მივყვები მოვლენებს, თქვენც კარგად იცით ვინ, როდის და საიდან დაბრუნდა, ვინ რამდენი დღე დაჰყო კარანტინში, ვინ გაიქცა და იძულებით დააბრუნეს, ვინ მოიტყუა და სიცხის დამწევი დალია, ან იტალიიდან სხვა ქვეყანაში გადავიდა და ისე შემოიპარა ღვთისმშობლის წილხვედრ საქართველოში....

ჩემს შერეულ გრძნობებს გაგიზიარებთ და შევეცდები პოზიტივი არ დავკარგო შუა წერისას. ძნელბედობა არაერთხელ გვაქვს ნანახი და გადატანილი და სიმართლე გითხრათ, ფსიქოლოგიურად მომზადებული შევხვდი ამ გასაჭირს. დავჯექი და კარგად გავიხსენე რისი გაკეთება შემიძლია სოფლად? ბავშვობაში ძროხის მოწველა უდიდეს გასართობად მეჩვენებოდა და ბებიაჩემმა საგულდაგულოდ მასწავლა, როგორ უნდა დამებანა ხელები, მერე ძროხის ძუძუები და დამეწყო წველა. შემდეგ რძე უნდა გაგვეწურა გაფითქინებულ მარლაზე და შეშის ღუმელზე შემოგვედგა ასადუღებლად. მიყვარდა ყველის ამოყვანაც, თბილი, ჭყინტი ყველის გემოსა და სურნელს რა დამავიწყებს. ყველის ამოყვანას რომ დავასრულებდით, იწყებოდა ნადუღის კეთება, ზოგჯერ კარაქს და მაწონსაც ვამზადებდით სახელდახელოდ. 

თურმე რამდენი საჭირო რამ მცოდნია! -ვახარე ჩემს ქმარს, რომელიც ჩემსავით შეუდგა იმაზე ფიქრს, თუ რას გააკეთებდა სოფელში, რომელიც თბილისიდან არცთუ ისე შორს, თეთრიწყაროს რაიონში, შუაგულ ტყეში მდებარეობს და სადაც დასასვენებლად და გასართობად თითქმის ყოველ ზაფხულს ჩავდივართ. 

გაგვიხარდა ისიც, რომ ჩვენი 84 წლის ბებო მხნედ გრძნობს თავს და უამრავ რამეს ვისწავლით მისგან, რაც გადარჩენაშიც დაგვეხმარება და სხვა ადამიანებსაც გავუწვდით ხელს. ისიც გაგვიხარდა, რომ წინა ზაფხულს კანალიზაციის და ცხელი წყლის ამბები მოვაწესრიგეთ და მთლად არქაულ პირობებში არ მოგვიწევს ცხოვრება. გადაწყდა, რომ მე სკოლის მასწავლებელი გავხდები. ბავშვებს შევასწავლი ქართულ, რუსულ, ინგლისურ ენებს, ცოტა გერმანულსაც, საბაზისო მათემატიკას, გეოგრაფიას და ისტორიას. კვირაში ორჯერ მუსიკის უფრო სწორად სიმღერის გაკვეთილებიც გვექნება. მოკლედ, ავიწყვეთ ცხოვრება.

გვეცინება ორივეს, თუმცა, იმასაც ვიაზრებთ, რომ სულაც არაა ეს ყველაფერი რეალობისგან ძალიან შორს. საკვების და ტუალეტის ქაღალდის მარაგი არ გაგვიკეთებია, საღამოს კარფურში წავედით და ჩვეულებრივი საყიდლები შევიძინეთ. მაინც ღრმად გვჯერა, რომ სასურსათო კრიზისი არ დაიწყება, ახლა ხომ 21-ე საუკუნეა, მსოფლიო გახსნილია, ერთმანეთს დავეხმარებით....

მაგრამ არსებობენ ადამიანები, რომლებიც ასე არ ფიქრობენ. აკეთებენ უდიდეს მარაგს, გამოაქვთ ბანკიდან თანხები, "შვეიცარიებში" ვეღარ გარბიან, ვინაიდან გაქცევა სიკვდილის ტოლფასია, ავრცელებენ სასოწარკვეთილ და პანიკის შემცველ ინფორმაციებს და კმაყოფილ-მომზადებულები ელოდებიან კრიზისს.

მაგრამ ვერავის გაუწბილებ. სტრესთან გამკლავების ყველას ჩვენებური გზა გვაქვს. არც გამოცდილება და არც სახელმწიფო არ გვაძლევს იმის უფლებას, რომ მშვიდად ვისხდეთ სახლებში და რუდუნებით დაველოდოთ პანდემიის გადავლას. ვცდილობ იმაზე მეტად ტოლერანტული ვიყო, ვიდრე კორონობამდე....თუმცა, ყოველთვის არ გამომდის, გუშინ მესენჯერში მეგობართან მიმოწერისას ერთ (ან 2-3) ადამიანს, რომელსაც ბოროტი იდეა მოუვიდა თავში, ვუსურვე დაკორონება, რომ ერწმუნა მედიცინის და მეცნიერების და დასჯილიყო იმის გამო, რომ აქეზებს სიბნელეს, უვიცობას, უცოდინრობას და თავად ხელს ითბობს შექმნილი ვითარებით. ჩემი მეგობარი გაღიზიანდა, მაგრამ მოვერიდეთ ერთმანეთს და შევწყვიტეთ კამათი. სიკვდილი არ მისურვებია, მხოლოდ ის ვუსურვე, რომ დაავადებულიყო და მერე გამოჯანმრთელებულიყო, რომ კიდევ ერთხელ დაენახა თავად და სხვებსაც, რომ სიცრუეს ქადაგებდა, რომ უარყოფდა ადამიანის ყველაზე დიდი მიღწევას და რომ ათიათასობით ადამიანს წირავდა საკუთარი, უსაფუძვლო და ანგარებიანი იდეების გამო! 

რთული დრო დაგვიდგა ნამდვილად, ვერ ვუარყოფ. ნერვების მოთოკვა, ერთმანეთის პატივისცემა, მიტევება, დახმარება, გაგება, კეთილგანწყობა, გვერდით დგომა, გამხნევება გახდა ფასდაუდებელი! დღეში რამდენიმე ფბ ჯგუფში მაწევრიანებენ, თვითდახმარების ჯგუფები გაჩნდა, მეც ვერთვები და როგორც შემიძლია ვეხმარები მათ, ვისაც ეს ყველაზე მეტად სჭირდება. ურთულესია ღარიბ, არასტაბილურ და არჩევნების მოლოდინში მყოფ სახელმწიფოში ცხოვრება!  ახალგაზრდები როგორი მობილიზებულები არიან! რამდენ კარგ საქმეს აკეთებენ! რა იდეები აქვთ! მათი იმედი მაქვს! აუცილებლად გამოვძვრებით და აუცილებლად ვისწავლით ჭკუას!

თურმე შესაძლებელია გადასახადების გადახდა, ისე, რომ ბანკმა პროცენტი არ ჩამოგაჭრას! თურმე შესაძლებელია, რომ საწვავი 20 თეთრით უფრო იაფად შეიძინო! თურმე შესაძლებელია, რომ ერთმანეთს თვალები არ დავთხაროთ და მოლაპარაკებები ისე ვაწარმოოთ! თურმე შესაძლებელია ქართველი ექიმების იმედი გვქონდეს! ისიც შესაძლებელი ყოფილა, რომ მთავრობამ დაინახოს სტრატეგიული ობიექტების არაპრივატიზების აუცილებლობა! უამრავი რამ დაგვანახა კორონამ!  მაგრამ ყველაზე სამწუხარო მაინც ისაა, რომ პანდემია გადაივლის და მოწყვლადი ჯგუფები, უფრო მეტად მოწყვლადები გახდებიან, ღარიბები უფრო გაღარიბდებიან და მმართველი გუნდი უამრავ ქულას დაიწერს დაუმსახურებლად! ხახვივით შერჩებათ 12 მაისიც, 20 ივნისიც, უნამუსოდ მისაკუთრებული მართლმსაჯულებაც და კიდევ ბევრი რამ, რომელიც 2013 წლიდან დღემდე "გვასვეს და გვაჭამეს"..... აი, რა მკლავს და რისი გააზრება მიშლის ხელს ვიჯდე მშვიდად სახლში, ყოველ ნახევარ საათში დავიბანო ხელები, შვილის ონლაინ გაკვეთილებს თვალი ვადევნო, სამუშაო შევასრულო და ნათელ მომავალს ვუცქირო დოლიძის ჩაბეტონებული აივნიდან! 

Well, well, well, კი დაგპირდით პოზიტივის შენარჩუნებას წერის დასრულებამდე, მაგრამ არ გამომივიდა. ძნელია იმის იმედი გქონდეს, რომელიც საკუთარი მომავლის და კარიერის გარდა არაფერზე ფიქრობს და ხელს ითბობს ისე, როგორც არასდროს! 

თუმცა, სხვისი იმედი არც არასდროს მქონია! არც უნდა გვქონდეს! საკუთარ თავებს უნდა დავეყრდნოთ! ერთმანეთსაც, თანამოაზრეებსაც! კიდევ ერთხელ, მოვუწოდებ საკუთარ თავს და თქვენც ჩემო მეგობრებო, მხნედ ვიყოთ, ერთმანეთს დავეხმაროთ, არ გავავრცელოთ ნეგატიური ინფორმაცია, მითუმეტეს ცრუ ინფორმაცია, დავრჩეთ სახლში, უკეთ გავიცნოთ საკუთარი შვილები და ოჯახის წევრები. გადადებული საქმეები გავიხსენოთ და შევუდგეთ მათ განხორციელებას. ისედაც კომპიუტერით არ გვიწევდა ყველაფრის კეთება? ჰო და არ დავსევდიანდეთ, მეტი მოვთხოვოთ ჩვენს თავსაც და მთავრობასაც. დავფიქრდეთ, რა უნდა შევცვალოთ ისე, რომ დედამიწამ აღარ მოინდომოს ჩვენი რიტმის დაპაუზება. მოვიფიქროთ ონლაინ სწავლების კარგი გეგმა, რომ მოსწავლეებმა მასწავლებლებს, სტუდენტებმა კი ლექტორებს არ დასცინონ. დავაფასოთ ერთმანეთის შრომა და დარწმუნებული ვარ უკეთეს ქვეყანას და მსოფლიოს დავუბრუნდებით. 

ძალიან გამიგრძელდა! მინდოდა პატიმრებზეც მესაუბრა, ადამიანებზე, რომლებიც წლობით იხდიან სასჯელს, არც კომპიუტერი აქვთ, არც წიგნები, არც საქმე და არც იმდენი გასართობი, რამდენიც ჩვენ. და წამომეწყო დისკუსია სასჯელების ზომებზე საქართველოში, თუმცა, დროა დავასრულო და ამ თემას ცალკე სტატია მივუძღვნა!

თუ ბოლომდე წაიკითხეთ და იმედგაცრუებული დარჩით, მაპატიეთ :) თუ საღერღელი აგეშალათ და წერა თქვენც მოგინდათ, დაწერეთ და გამიზიარეთ. თუ გაგეცინათ და ჩათვალეთ, რომ გავგიჟდი და ვბოდავ, "წამალი" მომაშველეთ. თუ ისიამოვნეთ და თქვენი სათქმელიც გადმოვეცი, მადლიერი დაგრჩებით! 

ადიოს! 

სპონტანური

ერთი ჩვეულებრივი პარასკევია თითქოს... გათენდა, ავდექით, ყველა თავის რუტინულ საქმეს აკეთებს, მე ყავის მოლოდინში, რომელსაც როგორც წესი ქმარი მიდუღებს (რაც კიდევ უფრო გემრიელ არომატს აძლევს ჩემს ამერიკანოს) თმაგაწეწილი დავბოდიალობ და ვცდილობ გამოვერკვე ბრილკადან. რომანი, რომელიც ჩვენმა თანამემამულემ, ნინო ხარატიშვილმა, გერმანულ ენაზე დაწერა და გამოაქვეყნა 2014 წელს და რომელიც მე ახლახანს შევიძინე და თავგამოდებით ვკითხულობ, ორი ღამე უკვე გავათენე, თუ თავისუფალი დროის მცირე მონაკვეთი გამომიჩნდება მყისვე ვუბრუნდები და ვკითხულობ დაუსრულებლად (1300 გვერდია). 

საოცარი ქალია, საოცრად წერს, სასტიკად აღწერს რეალურ ფაქტებს, დაუნდობლად ააშკარავებს ადამიანის ბნელ და დაუკოებელ ბუნებას, ამხელს სისტემას, რომელსაც ბევრი ჯერ კიდევ მისტირის ჩვენს ქვეყანაში და კიდევ ერთხელ გვახსენებს, რომ ბევრი უნდა ვიმუშაოთ გენეტიკური, კოდირებული ცუდი თვისებების აღმოსაფხვრელად. მერვე სიცოცხლე (ბრილკას) ცალკე სტატიას იმსახურებს, მაგრამ რადგანაც ჯერ მხოლოდ 890-ე გვერდზე ვარ და არ ვიცი წინ კიდევ რამდენი თავგადასავალი, რამდენი ემოცია, რამდენი სინანული, ბრაზი, სიხარული და თავგანწირვა მელის, მხოლოდ ამ მოკლე პასაჟით დავკმაყოფილდები და დამთავრებისთანავე გაგიზიარებთ ჩემს წილ მოწიწებას და პატივისცემას ბრილკას მიმართ! 

დღეს ასჯერ შეიცვალა ამინდი, თავი გლაზგოში მგონია. იქ იცის ამინდმა ზუსტად ასე თავის მოგიჟიანება. თვალს გაახელ და მზე კაშკაშებს, გარეთ გახვალ და ისეთი ქარ-წვიმა დაგატყდება თავს, ვერცერთი მაღალი ხარისხის ქოლგა ვერ გიხსნის გალუმპვისგან. 

ჰო და თბილისმაც "მიბაძა" გლაზგოს და მრავალჯერ იცვალა სახე დილიდან შუადღემდე. ჯერ ბრდღვიალა, მზიანი დილით დავტკბით, მერე კი, ისეთი ბინდი ჩამოწვა, ისეთმა ქარმა დაუბერა, უმალ ჩემს საყვარელ კაფეს მივაშურე და თეთრი ღვინის მიხაკ-დარიჩინიან, თბილ სურნელს შევაფარე თავი. 

არ  ვიცი მწერლებსა და პოეტებსაც თუ ასეთ ამინდებში ეძალებათ მუზა, მაგრამ მე კი ნამდვილად მომაწყდა ღვარცოფად ჩემი ბლოგის გაცოცხლების სურვილი, რომელიც უსულგულოდ მივატოვე 2018 წელს და ისე გაირბინა ერთ წელზე მეტმა, რომ სიტყვაც კი ვერ დავწერე, იმის შიშით, რომ ეს ძალიან პირადულია, ის ძალიან დრამატული, შოკისმომგვრელი, სევდიანი, კრიტიკით და ცინიზმით სავსე, ან უსაზღვროდ სასიყვარულო. 

მიზეზებს რა დალევს არა? ჰო და აი, ასე, უცერემონიოდ, სპონტანურად, გრძნობების და გონების ქარტეხილები გავარღვიე და გადმოვიღვარე ერთ პაწია ტექსტად, რომელიც ჩემი სათქმელის თქვენამდე მოტანას ემსახურება. 

დღეს ჩემი საყვარელი ქვეყნის, ნორვეგიის შესახებ, მულტიმედია სტატიას გავეცანი და არ მტოვებს ერთერთი თავის სათაური Norway is melting- ნორვეგია დნება. თითქოს ჩემმა გულმაც დაიწყო დნობა და სევდა შემომაწვა. რამდენი საფიქრალ-საზრუნავი დავუგროვეთ ადამიანებმა ერთმანეთს? როგორ შეგვიძლია ასე მოვექცეთ საკუთარ თავებს და სხვებს? ღმერთმანი, ბრილკა, რა სულელები და გულუბრყვილოები ვართ...

ასეა თუ ისე, ვაგრძელებთ მეგობრებო, თანაარსებობას, თანაცხოვრებას, ფიქრს, მოქმედებას, სიყვარულს, მიტევებას  და პლანეტის მოფრთხილებას. არ მინდა მარსზე, აქ მინდა სადაც ყოჩივარდებით და იებით მოქარგულ შავ მიწაზე შიშველი ფეხებით ვირბენ  და დავეწაფები ანკარა წყაროს....

დაგემშვიდობებით და ამავე დროს მოგესალმებით 2020 წლის ქაოტური თებერვლის შვიდში...