ტროტუარები თბილისურად

ბანალური თემის განხილვაზე გეპატიჟებით, მაგრამ მერწმუნეთ სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ასეთ საკითხებზე მსჯელობა, დისკუსია, დასკვნების გაკეთება, გამოსავლის ძიება და პოვნა! ყოველდღიურობა იმდენად შესისხლხორცებული გვაქვს, ისეთი დაპროგრამებულია ჩვენი ქმედებები, რომ ხშირად სერიოზული პრობლემები ყურადღების მიღმა გვრჩება.

რა არის ქალაქი? ვიკიპედია გვეუბნება: ქალაქი არის მსხვილი დასახლებული პუნქტი, რომელიც ასრულებს სამრეწველო, სატრანსპორტო,  სამეურნეო, კულტურული, პოლიტიკური, ადმინისტრაციული ორგანიზაციის ფუნქციებს.  ქალაქს ახასიათებს დასახლების დიდი სიმჭიდროვე და განაშენიანების კომპაქტურობა. ქალაქის იერის შექმნაში მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს მის ადგილმდებარეობას, რელიეფს, პარკებს, სკვერებს, ბულვარებს, ეკლესიებს, კოშკებს, ანძებს და სხვა ობიექტებს.

ესე იგი რაო, ქალაქი არის ადგილი, სადაც ბევრი ადამიანი ცხოვრობს და მის იერს განსაზღვრავს ინფრასტრუქტურაო! ინფრასტრუქტურის ნაწილია გზები, ტროტუარები, პარკები, სკვერები, ბულვარები.

თბილისში 2003 წლიდან ვცხოვრობ, ერთ-ერთ ცენტრალურ უბანში. მახსოვს, ძალიან მაწუხებდა დაბინძურებული ქუჩები, ურნების არ არსებობა, მეთექვსმეტე სართულიდან გადმოყრილი ნაგავი, პოლიეთილენის პარკებით შემოსილი ხეები, ჭუჭყიანი და შარდის სუნით აყროლებული ეზოები, სადარბაზოები და ლიფტები. კაცები,  რომლებიც იფურთხებიან და ცხვირს იხოცავენ ისე, რომ სირცხვილის ნაპერკწალიც კი არ გაიელვებს მათ გონებაში!

გამოხდა ხანი, გადავიტანეთ რევულუცია, დავიწყეთ რეფორმები, არ შემდგარი სახელმწიფოს სიიდან გადავინაცვლეთ განვითარებადი სახელმწიფოების სიაში, დავამარცხეთ ორგანიზებული დანაშაული და კორუფცია, მივიღეთ ვიზალიბერალიზაცია, მაგრამ ქალაქი მაინც ვერ დაემსგავსა ქალაქს! იგივე პრობლემები მაწუხებს რაც 14 წლის წინ, მიუხედავად იმისა, რომ ურნებიც გაჩნდა, დასუფთავების სამსახურიც ამოქმედდა და დასუფთავების ინსპექტორებიც კი გამოჩდნენ ქალაქში!

თამამად, მაგრამ ჩვენდა სამარცხვინოდ მინდა ვთქვა, რომ თბილისში არ არსებობს არც ერთი ქუჩა, რომელსაც აქვს სატრანსპორტო საშუალებისთვის განკუთვნილი გზა, ორმოების გარეშე, ზებრის ზოლი კარგად რომ იყოს გამოსახული, ავტობუსისთვის ცალკე სავალი ნაწილით და ტროტუარით, რომელზეც შეუფერხებლად გაივლის ქვეითი, ფეხით მოსიარულე, საბავშო ეტლით მოძრავი თუ შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ადამიანი! ზედმეტია საუბარი ქუჩისათვის აუცილებელ კომპონენტზე ხეებზე, განსაკუთრებით ისეთ ცხელ ქალაქში, როგორიც თბილისია ზაფხულში.

თბილისური ტროტუარების უმრავლესობა სავსეა მანქანებით, სწრაფი გადახდის აპარატებით, გარე მოვაჭრეებით, ჯიხურებით, სარეკლამო დაფებით, ელექტრო ბოძებით და არც ერთი მათგანი არაა ადამიანის კომფორტზე მორგებული. 

ზოგიერთ უბანში, თუ ქუჩაზე საერთოდ არ არსებობს ტროტუარი. ან არის მაგრამ რაღაც მონაკვეთში წყდება, მერე ისევ გრძელდება და უერთდება სამანქანო გზას. ძალიანაც რომ გინდოდეს ფეხით გავლა, ვერ გაივლი, რადგან ჯანსაღი ცხოვრების წესის დამკვიდრების მცდელობა შეიძლება სიცოცხლის ფასად დაგიჯდეთ! 

ექსპერიმენტის ჩატარება თავადაც შეგიძლიათ, რომ ჩემი სიტყვების სისწორეში დარწმუნდეთ.  ერთ დღეს, როდესაც სახლიდან გახვალთ, აიღეთ თქვენი მობილური ტელეფონები და გადაიღეთ მონაკვეთი თქვენი ბინიდან მისასვლელ პუნქტამდე. 

ასე მოვიქეცი თავად რამდენიმე დღის წინ. ყაზბეგისა და პეკინის გამზირებს ჩამოვუყევი. მიუხედავად იმისა, რომ სატრანსპორტო გზა საკმაოდ ფართოა, მუდმივადაა საცობი, სავსეა ორმოებით, ზებრა ხაზები გადაშლილია და მძღოლმა გუმანით უნდა გამოიცნოს ტრასაზე დახატული საგზაო ნიშანი რაზე მიუთითებს. თუ გაგიმართლა და უვარგა მძღოლს გუმანი ხო გადარჩი, თუ არა და გიწევს გადარბენა ტრადიციული გინების თანხლებით, რომელიც არ დაგიმსახურებია!!! თუ ფეთქებადი ხასიათი გაქვთ და იწყებთ კონტრა გინებას, უფრო სკრუპულოზური ამბები ვითარდება, როგორიცაა: მძღოლი აჩერებს მანქანას, გადმოდის გაცეცხლებული და თქვენც არანაკლებ გაღიზიანებული მიემართებით მისკენ. დაწრმუნებული ვარ ასეთი ერთი დღე მაინც ჰქონია ყველა ჩვენგანს. რა სასიამოვნოა არა? იმის გამო, რომ ქალაქის მერია ვერაფრით ახერხებს ქუჩების მოწესრიგებას, მოქალაქეები, რომლებიც ამ ქალაქის ბიუჯეტს და ზოგადად სახელმწიფო ბიუჯეტს ვავსებთ, ვხოცავთ ერთმანეთს, ვიფუჭებთ განწყობას და ისედაც სტრესულ გარემოს კიდევ უფრო ვძაბავთ!

ცოტა დრო მქონდა და ვიფიქრე ფეხით გავივლი თქო. ნაწვიმარი იყო, თითქმის ყველგან გუბეები, ტროტუარზე მანქანები ისეთ პოზიციაში ჰყავდათ გაჩერებული, რომ ელასტიურობით თუ არ გამოირჩევით დიდი ალბათობით რომელიმე გუბეში ამოყოფთ თავს არა, მაგრამ ფეხს დანამდვილებით!

Add caption

 

Add caption

Add caption

Add caption

Add caption

Add caption

აი, ასე გამოიყურება დედაქალაქის ცენტრალური ქუჩები დღეს. თუ რომელიმე საკუთარ მანქანას ამოიცნობთ და თავს გაიმართლებთ იმით, რომ "აბა რა მექნა, სად დამეყენიბინა, პარკინგი არსადაა", გეტყვით, რომ ეს ძალიან უპასუხისმგებლო განცხადებაა. რა ქნათ და იფიქრეთ საკუთარ ჯანმრთელობაზე, თქვენი შვილების, შვილიშვილების და ახლობლების მომავალზე. გადააგდეთ ეგ თქვენი 2000 თუ 5000 დოლარიანი ჯართი მანქანები და იარეთ საზოგადოებრივი ტრანსპორტით. 

გასაგებია, რომ მერია უნიათოა და ვერ ახერხებს ქალაქის ინფრასტრუქტურის დროულად მიხედვას, თქვენ რას აკეთებთ იმისათვის, რომ გაუმჯობესდეს სიტუაცია?

ესეც ვიდეო, რომელიც გადაღებულია პეკინის გამზირზე და რომელიც სიცოცხლისთვის ერთ-ერთი საშიში გადასასვლელია ამ ქალაქში, რადგან უტვინო ადამიანებმა შუქნიშანი ისე დაამონტაჟეს, რომ როდესაც ქვეითისთვის მწვანე ინთება, მარჯვენა ნაკადის სატრანსპორტო საშუალებისთვისაც მწვანდება და არავინ გაცდის გზის უსაფრთხოდ გადაკვეთას!!! 

ეს პატარა ნაწყვეტია იმ სახიფათო მომენტებისა, რომელსაც ყოველ დღე ვაწყდებით თბილისში მცხოვრები მოქალაქეები. წარმოგიდგენიათ რა ხდება გარეუბნებში, როცა ცენტრალური გამზირი ასეთ დღეშია? 

მაგრამ ამაში არ ვადანაშაულებ მხოლოდ მერიას ან მთავრობას, არამედ მოქალაქეებსაც, რომლებიც გამოირჩევით უკულტურობით, დიახ, გაკლიათ ქალაქში ცხოვრების კულტურა. მაპატიეთ ასეთი ტონი, მაგრამ სხვა გზა არ დამიტოვეთ. დიახ, შენ გეუბნები, რომელიც გადადიხარ იქ, სადაც არაა ზებრა ხაზი, არ სარგებლობ მიწისქვეშა გადასასვლელით, სამარშრუტო ტაქსს აჩერებ შუა ტრასაზე, ჩქაროსნულ ზოლში და ჩამოდიხარ ისე, რომ ვერც კი აცნობიერებ რა საფრთხეში აგდებ მძღოლსაც და საკუთარ სიცოცხლესაც. დიახ, შენ გეუბნები, რომელიც მანქანას აჩერებ ისე, რომ არ ფიქრობ ქვეითად მოსიარულეზე, შენ გეუბნები, ვინც იფურთხები ქუჩაში და ხმამაღლა იწმინდავ ცხვირს, ყრი ნაგავს, სიგარეტის ნამწვს ჩაუქრობლად აგდებ ურნაში, რომელიც მერე იწვის, ხრჩოლავს და გვწამლავს ყველას ერთად! შენც გეუბნები, რომელიც ზემოთ ჩამოთვლილ უმსგავსობებს უყურებ მშვიდად და არაფერს აკეთებ მის შესაჩერებლად ან გამოსასწორებლად!

მეგობრებო, თანამოქალაქეებო, შეურაცხყოფად ნუ მიიღებთ ჩემს მოწოდებას. ნურც იმას იფიქრებთ, რომ მე იდეალურ ადამიანად წარმოვაჩენ თავს! თუმცა, შემიძლია თამამად ვთქვა, რომ ზედმიწევნით ვიცავ ქალაქში ცხოვრების წესებს, შენიშვნებსაც ვაძლევ სხვებს და ბევრი უსიამო ისტორიაც დამიგროვდა ამის გამო. მაგრამ ვთვლი, რომ ეს ჩემი ვალია, შენი ვალია, ჩვენი ვალია! მოდი, ვისწავლოთ ქალაქელობა, გავხდეთ კულტურული მოქალაქეები, დავიცვათ ჩვენი და სხვისი უფლებები, პატივი ვცეთ პირად და საჯარო სივრცეებს და ნუ დაველოდებით როდის გააკეთებს ამას სხვა.

ქალაქის მერიას კი ვთხოვდი მეტი ურბანისტი ჩართოს დაგეგმარების პროცესში, მეტი პროფესიონალი დაასაქმოს გამწვანების, მშენებლობის თუ რეაბილიტაციის საქმეში. გრძელვადიან პერსპექტივაზე იფიქროს და არა მოკლე ვადიან და ადამიანებისთვის საშიში პროექტების დაფინანსებაზე, რომელიც დღეს მომგებიანია კომერციულად, მაგრამ საშვილთაშვილო ზიანს აყენებს ქალაქს!